Fiscale controle “vanop afstand” wordt mogelijk

controlekamer
17/08/21

Binnenkort zal de fiscus de boekhouding van een belastingplichtige kunnen controleren via een elektronisch platform. De betrokkene moet zijn (elektronische) boekhouding daarop plaatsen als de fiscus erom vraagt. Er komt dus een einde aan de aloude regel dat de fiscus ter plaatse moet gaan voor een controle.

Elke belastingplichtige is verplicht om, met het oog op een controle, alle nodige boeken en stukken voor te leggen aan de fiscus zodra die daarom vraagt. Maar de wet zegt er duidelijk bij dat dat moet gebeuren “zonder verplaatsing”. Met andere woorden: de belastingplichtige hoeft zich niet te verplaatsen voor een controle, het is de fiscus die “aan huis” moet komen.

In de praktijk wordt die bepaling niet altijd heel letterlijk toegepast. Het gebeurt dat de fiscus verzoekt om bepaalde stukken op te sturen of te komen afgeven. Als de belastingplichtige ingaat op dat verzoek, is dat natuurlijk zijn vrije keuze. Maar de fiscus mag geen enkele dwang uitoefenen in die richting.

Enkele jaren geleden ontstond er discussie over precies dat aspect. De fiscus stuurde brieven uit met het verzoek om stukken op te sturen en voegde daar een opsomming aan toe van de sancties die een belastingplichtige riskeert als hij geen informatie geeft (in het algemeen, los van de vraag naar de verplaatsing, maar dat werd er niet bij gezegd). Het Hof van Cassatie zag daar ongeoorloofde pressie in. De fiscus mag de belastingplichtige niet onder druk zetten om stukken op te sturen die hij (alleen maar) “zonder verplaatsing” ter beschikking van de fiscus moet houden.

“Ongemak wegnemen”

Die discussie krijgt binnenkort een nieuwe dimensie. Want de fiscus zal mogen vragen om alle boeken en stukken die nodig zijn voor een controle, ter beschikking te stellen via een “beveiligd elektronisch platform” van de FOD Financiën.

Hoe dat concreet in zijn werk zal gaan, is nog niet bekend. Maar het spreekt voor zich dat het voor de fiscus op die manier veel gemakkelijker wordt om de gegevens te analyseren en te bewerken. Toch wordt de maatregel in de eerste plaats voorgesteld als een goede zaak voor de belastingplichtige. Die hoeft immers geen tijd en mensen meer vrij te maken om de fiscus te ontvangen en te begeleiden bij de controle. De administratieve lasten voor de belastingplichtige zouden afnemen, zo luidt het, doordat hij de betreffende documenten heel gemakkelijk, misschien zelfs met één druk op de knop, kan kopiëren naar het elektronische platform. Die taak kan trouwens gedelegeerd worden aan een mandataris. En “het ongemak van een controle ter plaatse” wordt in grote mate weggenomen. Bovendien hebben de coronacrisis en de lockdown het belang van de mogelijkheid van controles “op afstand” nog meer in het licht gesteld.

Geen “fishing”

Er wordt ook op gehamerd dat de nieuwe verplichting niet de deur openzet voor misbruiken van de kant van de fiscus, in de zin dat overijverige ambtenaren misschien in de verleiding zouden kunnen komen om zondermeer en systematisch stukken op te vragen, in de hoop daarin iets te ontdekken. Dat is niet de bedoeling omdat de nieuwe maatregel nog steeds gezien moet worden in de context van een controle. Alleen van de stukken die daarvoor nodig zijn, mag de fiscus dus eisen dat ze op het platform geplaatst worden.

Bovendien mag de belastingplichtige nog steeds vragen om toelichting te geven bij de stukken en met de fiscus in dialoog te treden, ook van aangezicht tot aangezicht.

Alle (elektronische) stukken

De nieuwe verplichting geldt alléén voor stukken die elektronisch bijgehouden worden. Maar anderzijds is de maatregel van toepassing op alle stukken die nodig zijn om de belastbare inkomsten vast te stellen. Het gaat dus over veel meer dan de boekhouding alleen. En als de boekhouding nog deels op papier bijgehouden zou worden, geldt de verplichting wel voor het andere deel van de boekhouding, het deel dat al wel elektronisch bijgehouden wordt.

De regeling wordt ingeschreven in zowel het Wetboek Inkomstenbelastingen als het BTW-Wetboek. Het ontwerp is inmiddels goedgekeurd in de Commissie Financiën van de Kamer.

 

Bron: klik hier (art. 105-106)